ولادت نخستین فرزند ام البنین، در روز چهارم شعبان سال 26 هجری در مدینه بود. تولد عباس، خانه علی و دل مولا را روشن و سرشار از امید کرد چون حضرت می‏دیدند .

عباس در خانه علی(ع)، در دامان مادر با ایمان و وفادار خود و در کنار حسن و حسین رشد کرد و از این دودمان پاک و عترت رسول، درسهای بزرگ انسانیت، صداقت و اخلاق گرفت.

تربیت خاص امام علی بی‏ شک، در شکل دادن به شخصیت فکری و روحی بارز و برجسته این نوجوان، سهم عمده‏ ای داشت و درک بالای او ریشه در همین تربیتهای والا داشت.

عباس درهمه دوران حیات، همراه برادرش امام حسین(ع) بود و فصل جوانی وی در خدمت آن امام گذشت. افتخار بزرگ عباس بن علی این بود که در همه عمر، در خدمت امامت، ولایت و اهل ‏بیت عصمت بود، بخصوص نسبت به اباعبدالله الحسین نقش حمایتی ویژه ای داشت و بازو و پشتوانه و تکیه گاه برادرش سیدالشهدا بود و نسبت به آن حضرت، همان جایگاه را داشت که حضرت امیر نسبت به پیامبر خدا داشت.

وقتی به القاب زیبای حضرت عباس دقت می کنیم، آنها را چون آینه ‏ای می‏ یابیم که هرکدام، جلوه ‏ای از روح زیبا و فضایل حضرت آن حضرت را نشان می‏دهند. القاب حضرت عباس، برخی در زمان حیاتش هم شهرت یافته بود، برخی بعدها بر او گفته شد و هرکدام مدال افتخار و عنوان فضیلتی است جاودانه.

ابوالقربه (پدر مشک)، سقا، قمر بنی هاشم، باب الحوائج، رئیس عسکر الحسین (فرمانده سپاه حسین)، علمدار، سپهدار، عبدصالح ، صحب لواء و طیار از جمله القاب آن حضرت هستند.

حضرت علی(ع) پدر عباس بود، بزرگمردی که به شجاعت معنایی جدید بخشیده بود. ابوالفضل العباس فرزند این پدر و پرورده مکتبی بود که الگوی آن علی است.